به کارگیری ارزیابی راهبردی محیط زیست به منظور تدوین سیاست های برنامۀ توسعۀ پایدار دریاچۀ ارومیه

تخریب تالاب ها هشداری جدی بر ناپایداری توسعه است. به رغم ارزش های حفاظتی دریاچۀ ارومیه، عرصه های حیات محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی آن سرزمین روندی قهقرایی دارد. توقف روند فزایندۀ مسائل در مقیاس های کلان مانند آبریز ارومیه، نیازمند سندی است که حاوی سیاست ها و راهبردهای بالادست باشد. بنابراین، اتخاذ رویکرد ارزیابی راهبردی محیط زیست در حوضۀ آبریز ارومیه ضروری به نظر می رسد. هدف این مطالعه شناسایی زنجیره های علت و معلولی تخریب سرزمین دریاچۀ ارومیه و تدوین راهبردها و سیاست های لازم در برنامه ریزی توسعۀ پایدار در چارچوب مراحل ارزیابی راهبردی محیط زیست است. در مرحلۀ غربالگری از طریق مدل نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ، ارتباط اختلالات با انواع توسعه بررسی و پاسخ هایی مناسب ارائه شده است. در مرحلۀ دامنه یابی، ابتدا مقیاس های مهم، عوامل کلیدی (اجزای متغیر اکولوژیکی و اجتماعی) و پیش شرط های تقویت مشارکت مشخص شد. به منظور تکمیل دامنه یابی، پاسخگویی به نیروهای محرک تخریب در مقیاس آبریز به منزلۀ هدف راهبردی بلندمدت تعیین شد. همچنین، پاسخگویی به فشارها در مقیاس آبخیز و پاسخ به وضعیت پهنۀ اکولوژیکی به منزلۀ اهداف راهبردی میان مدت معرفی شد. در مرحلۀ ارزیابی با توجه به عوامل کلیدی، اولویت آبخیز ها برای پاسخگویی به فشار تعیین شد. به منظور تکمیل، اصلاح و ادامۀ این مطالعه، رویکردهای صحیح برای تصمیم گیری و پایش به راهبردها اضافه شد. نتیجۀ نهایی جداولی شامل ترکیب بهینۀ سیاست ها برای پاسخگویی به نیروی محرکه، فشار و وضعیت است. روش و نتایج، نقشۀ راهی برای تدوین اسناد بالادست و سیاست های توسعۀ پایدار سرزمین تحت نظارت و سایر عرصه های تالابی است.